Substytucja zmysłowa i Pytanie Molyneuxa. Filozofia w wirtualnej rzeczywistości, Paweł Gwiaździński
Wyobraźmy sobie osobę od urodzenia niewidomą, która odebrała przeciętną edukację mimo swojej niepełnosprawności - tak więc poznała pojęcia takie jak figury geometryczne i wiele innych, znanych człowiekowi kształtów.
Żeby to osiągnąć, musiała posłużyć się zmysłem dotyku, zamiast wzroku. Wyobraźmy sobie teraz, że nasza osoba niewidoma w skutek jakiegoś cudu nagle odzyskuje wzrok i znajduje się w pokoju pełnym różnych figur geometrycznych. Zadajmy sobie teraz pytanie: czy nasz ex-niewidomy byłby w stanie rozpoznać i rozróżnić te kształty za pomocą swojego nowo-nabytego zmysłu? Czy pojęcia geometryczne są zależne od zmysłów? Czy człowiek może tak naprawdę posiąść nowy zmysł, z którym się nie urodził? Ten problem jest znany w filozofii pod nazwą “Pytania Molyneuxa” od nazwiska filozofa, który sformułował je w liście do Johna Locke’a. Pomimo że Locke odpowiedział swojemu koledze bardzo jednoznacznie negatywnie, problem ten jest znacznie bardziej złożony niż by się mogło wydawać.
Podczas wykładu Paweł Gwiaździński omówi współczesne badania z dziedziny neuronauk inspirowane Pytaniem Molyneuxa, a także pokaże, jak eksperymenty prowadzone w Laboratorium Badań Świadomości UJ (C-Lab) nad zjawiskiem substytucji sensorycznej z wykorzystaniem technologii Rzeczywistości Wirtualnej mogą się przyczynić się do zrozumienia tych wszystkich zjawisk.
Paweł Gwiaździński przygotowuje doktorat z filozofii. Pracuje w Laboratorium Badań Świadomości (C-Lab) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współpracuje z Kopenhaskim Centrum Badań nad Subiektywnością oraz Microphenomenological Laboratory (Claire Petitmengin) w Paryżu.
„Nauka na żywo” – zadanie finansowane w ramach umowy 808/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.